Eğer bir sistemde kısa sürede yüksek kar vaad ediliyorsa bunun kaynağı araştırılmalı zaten yüksek bir kar ortada varsa işin içinde ponzi sistemi büyük olasılıkla var demektir.

Çiftlikbank olayında insanlar nedense sisteme inanmak istiyordu yani öyle bir etki altına girmişler ki dolandırılmak üzere olan adamı uyaran polisler geldi aklıma adam hala bırakın beni ben parayı yatıracağım diyordu yani duruma inandırılmıştı ve güveni kazanılmıştı.

Her zaman şüpheci ve sorgulayıcı olmalıyız. Girdiğimiz ve gireceğimiz sistemi iyi araştırmalıyız.

Çiftlikbank işini ustaca yaptı açılışlar yapıldı 100-150 hayvan alınıp biz çiftlik kurduk tesislerimiz var inancını oluşturdular ancak biraz daha düşünülse ortada yüzlerce işçi olması lazım üretim olan bir yerde sürekli araç giriş çıkışları olur hiçbirisi ortada yok. Sonra facebook sayfalarını takip ettim her yoruma ikna edici cevaplar veriliyordu. İnsanların güveni tazeleniyordu.

Aslında adamlar belli bir süre daha bu sistemi devam ettirmeyi planlamışlar tabi başlayan soruşturmalar kaçış planlarını hızlandırdı. Eğer dolandırıcı bir ponzi sistem olmasaydı hiçkimse bir yere kaçmaz yaptığı işi savunurdu. Son ana kadar kimse biryere kıpırdamazdı.

Böyle sistemlere para kaptırmamak için mantıklı düşünmek gerek. Bende sisteme üye olup yarım saatte olsa anlamaya çalışmıştım ve daha sonra mantıksız ve inandırıcı gelmediği için kapatıp çıkmıştım.

Ve gördüm ki birçoğu bankadan kredi çekip bu işe girmiş. Bitcoin ve dijital paralar da dahil böyle işlere kaybetmeyi riske edebileceğimiz tutarlar dışında asla para yatırmamalıyız. Hem çekilen tutarı kaybediyorsun hemde kalan borcunu yıllarca ödemek zorunda kalıyorsun.

Kripto paralarda da doğru yatırımlar yapılmalı doğru zamanda doğru hareketler yapılmalı. Direk sağdan soldan duyulan bilgilerle araştırmadan yatırım yapılmamalı.