Statystycznie rzecz biorąc, lato się skończyło

Wrzesień zaczął się kilka dni temu. Chociaż do astronomicznej jesieni są jeszcze niespełna trzy tygodnie, pogoda za oknem sama nam sugeruje: lato się skończyło. Aby się jednak upewnić, z ciekawości przeglądnąłem dane pogodowe ze stacji meteo, jaką mamy w Obserwatorium Astronomicznym UJ w Krakowie.

Użyłem informacji o temperaturze średniodobowej z ostatnich dziesięciu lat. Po odpowiednim przeformatowaniu plików, dane zobrazowałem za pomocą Gnuplota. Na początek przedstawiłem sobie dane obserwacyjne od początku istnienia stacji, tj. od marca 2008. Na obrazie poniżej wydać wspaniale cykle roczne.

Ciekawy wydaje się podskok temperatury w zimie od 2014 roku. Oprócz naturalnych czynników, na dane może mieć wpływ funkcjonowanie stacji. Niemniej, zasadniczy trend podniesienia się temperatury zimą jest całkiem dobrze zauważalny. Tak samo wydaje się, że w najcieplejszych miesiącach temperatury średniodobowe chętniej utrzymywały się zdecydowanie powyżej 15°C w ostatnich czterech latach, niż dekadę temu.

Sprawdziłem te dwie hipotezy poprzez sfazowanie i nałożenie na siebie danych z lat 2008-2013 oraz 2013-2018. Rok 2013 został podzielony w połowie, by dane możliwie równo pokrywały dwa przedziały pięciu lat. Na poniższym rysunku widać, że najniższe temperatury utrzymują się na przełomie stycznia i lutego. Od lutego temperatura zaczyna wyraźnie wzrastać. Tempo wzrostu utrzymuje się do początku maja i od wtedy wzrost jest minimalnie wolniejszy, ale postępuje aż do początku sierpnia. Na przełomie sierpnia i września temperatura zaczyna bardzo szybko spadać. Licząc od załamania we wrześniu, w ciągu około czterech miesięcy osiągnie znów minimalnie wartości.

Aby jeszcze lepiej unaocznić różnicę w cyklach 2008-2013 i 2013-2018, uśredniłem dane z krokiem około 35 punktów. Uśrednienie obydwu próbek widać poniżej. Widać wyraźnie różnicę w temperaturach zimą, za to średnia temperatura latem jest już bardzo podobna. Wygląda na to, że amplituda temperatury się nieco zmniejszyła w próbce 2013-2018, a przeciętny poziom temperatury nieco się podniósł.

W próbce 2008-2013 uśredniona temperatura próbki wynosi 10.05°C, a jej odchylenie standardowe (które stosuję jako miarę amplitudy) jest równe 8.77°C.

W próbce 2013-2018 temperatura średnia wynosi zaś 11.37°C, a jej odchylenie standardowe jest 8.06°C, co potwierdza postawione przeze mnie powyżej wnioski.

Na poniższym obrazku, oprócz uśrednionych temperatur średniodobowych naniosłem jeszcze temperatury średniodobowe z 2018 roku do 3 września włącznie. Widać wyraźnie, że podążamy za dobrze już ustalonym trendem jesiennym. Czekają nas zasadnicze spadki temperatury, które będą postępowały przez następne miesiące. Jeśli wierzyć trendowi z nowszej próbki (czerwony), to temperatury przestaną spadać w grudniu i czeka nas kolejna łagodna zima. Jeśli jednak sezon 2018/2019 będzie chciał się wyłamać, to czekają nas ochłodzenia postępujące aż do początków wiosny. Dokładnie tak bowiem działo się w sezonie 2017/2018: temperatura spadała aż do marca, by potem wystrzelić w górę.

Czy czeka nas lekka zima? A może znów na dłużej zawita u nas arktyczne powietrze, jak to miało miejsce w ciągu ostatnich lat? Ja się przygotowuję już teraz na długie jesienne wieczory przy kominku i książce :). Oby tylko nie czekały nas lata niebezpiecznych ekstremów: siarczystych zim oraz upalnych wakacji.

Monitorujemy pogodę dalej. Bieżące i archiwalne obserwacje są dostępne dla wszystkich:

http://nac.oa.uj.edu.pl/weather/index.html

Pozdrowienia!

---

PS: Artykuł pojawił się również na moim blogu: http://obserwator.eu/

---