Krótka historia łyżki :) - Konkurs kreatywny #3

Dawno, dawno temu...

Nad wodopojem przykucnął Adam, Ewa lub inny potomek Anunnaki.
Zmęczony był, spalony słońcem, a przed piciem bezpośrednio z tafli sadzawki powstrzymywał go strach przed czającymi się w wodzie drapieżnikami. Jak pogodzić pragnienie ze strachem? Ano nasz bohater użył nie tyle głowy, co narzędzi jakimi obdarzyła go natura – rąk.
Możemy nimi zrywać jagody, oganiać się od insektów, klaskać czy nawet tworzyć.

Wyjątkowo(!), rzecz będzie o innym zastosowaniu rąk. Czerpak, nabierak, chochla czy w końcu łyżka. Coś świta?
Nasz bohater nabrał wody w ręce, by te zbliżyć do spragnionych ust, a tym samym wciąż móc obserwować taflę sadzawki. Może tak, może inaczej... Idea wykorzystania zakrzywionego, półokrągłego narzędzia musiała pojawić się bardzo wcześnie.

Z czasem drogi łyżki rozeszły się na łyżkę stołową jaką znamy i na czerpak / chochlę jaką częściej znajdziemy w kuchni. Więcej na ten temat znajdziecie w sieci.

W literaturze oraz internecie możemy znaleźć informacje jakoby najwcześniejszą formą łyżki były muszle skorupiaków, które człowiek pierwotny wykorzystywał m.in. do nabierania nimi napojów.
Osobiście poddał bym pod wątpliwość tę teorię. Każdy przedmiot, w którym zbierała się woda deszczowa, mógł być postrzegany przez dawnych ludzi tj. my obecnie postrzegamy łyżkę.
Ale przejdźmy do konkretów. Udowodniono stosowanie łyżki niespełna 1500 r.p.n.e.

Możemy w sieci znaleźć informację jakoby łyżki na terenie Polski rozpowszechniły się w późnym średniowieczu. Z racji wykonywania ich głównie z drewna, niewiele egzemplarzy przetrwało do naszych czasów. Nic bardziej mylnego! Znaleziska z okresu wczesnego średniowiecza wskazują jednoznacznie, że drewniane łyżki (zazwyczaj zdobione różnej maści ornamentami) były szeroko rozpowszechnione na naszych ziemiach.
Mogę posłużyć się tutaj znaleziskami m.in. z Wolina

Nowogrodu Wielkiego (Rosja)

lub Birki (Szwecja)

Z biegiem czasu pojawiły się łyżki kute lub wykonywane z drogocennych kruszców. Nierzadko były przekazywane jako rodzinna pamiątka bądź posiały ciekawe sentencje.
Możemy więc przyjąć, iż łyżka była z nami od zawsze. Właściwie była z nami od samego początku, jako pierwszy z obecnie znanych nam sztućców.

W drewnie zacząłem dłubać około roku 2007 (mniej więcej). Wtedy mój znajomy (wódz) rzucił stwierdzenie, jakoby bogato zdobione przedmioty codziennego użytku, poza niezaprzeczalną wartością estetyczną posiadały pierwiastek boski. Konkretnie, że poprzez piękny wzór staja się niejako uduchowione, pięknie metafizyczne. Czy była to jedna z teorii mojego wodza Dragowita, podpucha, czy może wniosek z przeczytanych niegdyś tekstów. Zostało mi to gdzieś pod czaszka. Pozostało i tkwi po dziś dzień.

W wolnych chwilach chwytam za siekierę, piłę, nóż i dłuta. By strugać/ rzeźbić w drewnie przedmioty inspirowane wczesnym średniowieczem. Łyżki są ze mną od samego początku.
Są idealnym połączeniem prostoty, funkcjonalności i bycia nośnikiem sztuki poprzez dawne wzornictwo.

Począwszy od gałęzi, która posiada w sobie potencjał stania się łyżką, poprzez szybką obróbkę, a na mozolnym zdobieniu / dłubaniu skończywszy. Łyżki z drewna poprzez piękny układ słojów i sęków posiadają swój niepowtarzalny charakter. Coś czego nie da się powtórzyć, ani nawet zaplanować.
Każdy z nas lubi odpoczywać. Ja odpoczywam gdy coś tworzę. Nie lubię bezczynnego marnowania czasu.

Kuchnia

Wyobraź sobie współczesną kuchnię bez łyżki. Jak spróbujesz zupy, odmierzysz mąkę czy zamieszasz rosół? Zazwyczaj znajdziesz ją w filiżance z kawą, cukiernicy czy zmywarce. Mamy łyżkę do butów, do opon, jako element maszyn t.j. spychacz.
Czasem najlepszą w praktyce rzeczą jest prostota. Młotek od lat służy nam w niezmienionej formie. Łyżka jaka jest każdy widzi. Widzi od wieków!

Smacznego! :)

P.S. Wszystkie łyżki i zdjęcia są mojego autorstwa. Za wyjątkiem łyżki ze Szwecji (Birka) - zdjęcie znalezione w sieci (https://goo.gl/images/A9JGMq).

#kuchnia #sztucce #łyzka #pl-rekodzielo #kramkraka #pl-rekonstrukcja #pl-hobby