ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္၏ Crypto လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားေကာက္ႏႈတ္ခ်က္

ေမး။ Cryptocurrency ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္တဲ့ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေျခေတြကို မျဖစ္ေပၚ ေစတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို သိလိုပါတယ္။

ေျဖ။ Cryptocurrency သည္ ေရႊ (သို႔ မဟုတ္)အျခားအရာတစ္ခုခုကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံထားၿပီး ႐ိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝတဲ့ ေငြေၾကး မ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ သခ်ၤာနည္းပညာ(Mathematical Algorithm)နဲ႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္သေကၤတသတ္မွတ္ျခင္း နည္းပညာ(Cryptography)အေပၚ အေျခခံ ထုတ္ေဝထားတဲ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ေငြေၾကး (Digital Currency) ျဖစ္ပါတယ္။

Cryptocurrencyအသုံးျပဳျခင္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြမွာ တရားဝင္အသိ အမွတ္ ျပဳထားတဲ့ေငြေၾကးမဟုတ္တဲ့အတြက္ ေပၚေပါက္ လာတဲ့ဆုံး႐ႈံးမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပး ႏိုင္မယ့္ ဥပေဒဆိုင္ရာအာမခံခ်က္မရွိျခင္း၊ သုံးစြဲမႈ၊ ေစ်းကစားမႈ ျမင့္တက္လာျခင္းေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအတြက္ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေျခ ျမင့္မားျခင္း၊ Cryptocurrency ျဖစ္တဲ့ အတြက္ Hackers မ်ားက အခ်ိန္မေရြး ေႏွာက္ယွက္ခိုးယူႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လုံၿခံဳစိတ္ခ် ရမႈမရွိျခင္းနဲ႔ ေငြေၾကးခဝါခ်မႈ (Money Laundering)၊ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအား ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္း(Terrorist Financing)၊ အခြန္ေရွာင္ရွားျခင္း (Tax Evasion)နဲ႔ လိမ္လည္မႈက်ဴးလြန္ျခင္း (Fraud)မ်ား ေပၚေပါက္ႏိုင္ျခင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိ ထုတ္ေဝအသုံးျပဳလ်က္ရွိတဲ့ Cryptocurrency မ်ားစြာရွိတဲ့အနက္ Bitcoin ဟာ အသုံးျပဳမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။Bitcoin နဲ႔ အျခား Cryptocurrencyေတြသုံးစြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ ဆုံး႐ႈံး ႏိုင္ေျခကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕က စည္းမ်ဥ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဟာJapan's Service Act (2016)အရ Bitcoin နဲ႔ အျခား Cryptocurrencies မ်ားနဲ႔ ေပးေခ်မႈေတြကို တရားဝင္ေငြေၾကးမဟုတ္တဲ့ ေပးေခ်မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဗဟိုဘဏ္သည္ Bitcoin ေရာင္းဝယ္ျခင္းကို ပုဂၢလိကအဖြဲ႕အစည္းေတြ ကို ခြင့္ျပဳထားေပမယ့္ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ကစၿပီး ဘဏ္ကဲ့သို႔ေသာ ေငြေရးေၾကးေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား တားျမစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဗဟိုဘဏ္က Virtual Currency အသုံးျပဳသူေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ၏ Anti-money Laundering Law နဲ႔ ၿငိစြန္းသူအျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းခံရမယ္လို႔ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ လမွာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အိႏၵိယဗဟိုဘဏ္ကလည္းBitcoin အပါအဝင္Virtual Currency သုံးစြဲခြင့္ကို မည္သည့္အဖြဲ႕အစည္း၊ ကုမၸဏီကိုမွ လိုင္စင္ ထုတ္ေပးထားျခင္းနဲ႔ အာဏာေပးအပ္ထားျခင္း မရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား ဗဟိုဘဏ္က ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၃ ရက္မွာ ေငြေပးေခ်မႈမ်ားျပဳလုပ္ရာမွာ Bitcoinအပါအဝင္ Virtual Currencies မ်ားသည္ တရားဝင္ေငြေၾကးမ်ား မဟုတ္ ေၾကာင္း၊ မေလးရွားႏိုင္ငံ ဗဟိုဘဏ္က Bitcoinကို တရားဝင္ေငြေၾကးအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳေၾကာင္း၊ စင္ကာပူ ေငြေၾကးအာဏာပိုင္ အဖြဲ႕က Bitcoin သည္ ေငြေၾကးအစစ္အမွန္ မဟုတ္သည့္အတြက္ သတိထား ေဆာင္ရြက္ သင့္ေၾကာင္းနဲ႔ Bitcoin ျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈမ်ားသည္ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေျခ ျမင့္မားေၾကာင္း ေတြကို သတိေပးခ်က္ အသီးသီးထုတ္ျပန္ခဲ့ၾက ပါတယ္။

၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကုမၸဏီ တစ္ခုဟာ S-Coin ကို ဝယ္ယူရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အမ်ားျပည္သူကို စည္း႐ုံးေဆြးေႏြးမႈေတြ ျပဳလုပ္ လ်က္ရွိေၾကာင္းသိရွိမႈအေပၚ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္က သတိေပးေဆာင္ရြက္ ခဲ့ရာမွာ 'IT နည္းပညာတိုးတက္လာျခင္း ေၾကာင့္ ကမၻာအႏွံ႔၌ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ နည္းပညာ (Financial Technology)မ်ား အမ်ားအျပားေပၚေပါက္လာခဲ့ရာ online ျဖင့္ ေငြေၾကးအေပးအယူကိစၥရပ္မ်ားအား Internet၊ e-banking၊ i-banking၊ Mobile Bankingသုံး၍ျဖစ္ေစ၊ Credit Card မွျဖစ္ေစ ေငြေၾကးထည့္ဝင္၍ ဘဏ္လုပ္ငန္းက႑ (Banking Sector)ကို ျဖတ္သန္းႏိုင္ၿပီး တရားမဝင္ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈႏွင့္ ေငြေၾကးခဝါ ခ်မႈမ်ားလည္းရွိလာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ဘဏ္မ်ား အေနျဖင့္ မိမိဘဏ္ႏွင့္ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သူ အေပၚ အေလးထားစိစစ္ျခင္း (Customer Due Diligence-CDD)ကို တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ ၾကရန္'' ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၂ ရက္မွာ ဘဏ္ေတြကို သတိေပးအေၾကာင္း ၾကားစာ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။

၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၉ ရက္မွာ ဘဏ္မ်ား အေနျဖင့္ ဗဟိုဘဏ္မွ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ၫႊန္ၾကားခ်က္၊ လမ္းၫႊန္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ AML/CFT လုပ္ငန္းစဥ္အား တိုးျမႇင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ေငြစာရင္းတစ္ခုအတြင္းသို႔ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈမရွိဘဲ ေငြသြင္း၊ ေငြထုတ္၊ ေငြလႊဲေဆာင္ရြက္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါက သံသယျဖစ္ဖြယ္ ေငြေၾကးလႊဲေျပာင္းမႈ သတင္း ေပးပို႔ခ်က္အျဖစ္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာစုံစမ္း ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕သို႔ သတင္းေပးပို႔ရန္ႏွင့္ ဘဏ္၏ေပါ့ေလ်ာ့မႈေၾကာင့္ AML/CFTႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ ဘဏ္ ဝန္ေဆာင္မႈကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ အသုံးခ်ေန ေၾကာင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိရပါက စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဆိုင္ရာ အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သတိေပး အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေျချမင့္မား တဲ့ Bitcoin အပါအဝင္အျခားေသာ Cryptocurrenciesမ်ားအေပၚ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္ဖို႔ ျပည္သူမ်ားသို႔ စည္း႐ုံးဆြဲေဆာင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းကို တားျမစ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ Cryptocurrency အသုံးျပဳျခင္းကို တားျမစ္ကာ တရားမဝင္ေရာင္းဝယ္မႈသတ္မွတ္ၿပီး AML/CFT စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ရာ ေရာက္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ Cryptocurrency အသုံးျပဳမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့Hardware သို႔မဟုတ္ Softwareေရာင္းဝယ္မႈေတြကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ျခင္းနဲ႔ Cryptocurrency အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္တဲ့ Website မ်ား၊ မိုဘိုင္း Software မ်ားနဲ႔ အျခားေသာ ၾကားခံ ဝန္ေဆာင္မႈေပးျခင္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ တားျမစ္ျခင္းေတြ ေဆာင္ရြက္ သင့္ပါတယ္။

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃ ရက္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္ ဒါ႐ိုက္တာမ်ားဘုတ္အဖြဲ႕ အစည္းအေဝး (Board of Directors' Meeting)မွာ Cryptocurrency နဲ႔ စပ္လ်ဥ္း၍ ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကပါတယ္။ ယခုအခါ မိမိတို႔ႏိုင္ငံမွာ Cryptocurrency အမ်ဳိးအစားမ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ကိစၥမ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားဆုံး႐ႈံး နစ္နာခဲ့တဲ့အတြက္ အလားတူကိစၥရပ္ေတြ ထပ္မံမျဖစ္ပြားေစဖို႔ Cryptocurrencies သုံးစြဲျခင္းကို အသိအမွတ္မျပဳေၾကာင္း ၫႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ႐ုံးကို တင္ျပခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံရယူၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။

ယခု အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ဗဟိုဘဏ္၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားထဲမွ Crypto အေပၚသေဘာထားအျမင္ကို ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္