What Is Happening To Turkish Lira? (English/Turkish)

Turkey is having a busy summer season. June passed in the election atmosphere. Recep Tayyip Erdogan was elected president on June 24, and the AK Party government continued. It was promised that the exchange rates would gain stability when political uncertainty ceased. After the election, although a week's rest in exchange rates, the loss of value in Turkish Lira continued uninterruptedly. Especially in the last week of July and in August, the fluctuation in the value of the Turkish Lira even left Bitcoin behind. The following chart shows the Turkish Lira's performance against the dollar since the beginning of the year.

Following the early election decision taken in April, rapid depreciation of Turkish Lira was observed in May, and the loss of value of Turkish Lira against the dollar has accelerated since the last week of July. Turkish Lira has lost 40% value since the beginning of the year.

What happens to the Turkish Lira? Why is it losing value?

The loss in value of the Turkish Lira is not a new phenomenon. As shown in the chart below, the Turkish Lira has continuously depreciated against the dollar for the last five years. In 2018, we see that this loss of value accelerated.

In the last five years, the Turkish Lira has always suffered a loss of value over the inflation rate. This indicates a capital outflow from the country. In 2013, following the announcement of the end of monetary expansion by US Central Bank President Ben Bernanke, Turkey had lost its old charm. Rising interest rates around the world did not work for developing countries such as Turkey.

The last five years have been a period in which Turkey's relations with the western countries, especially with the USA, deteriorated. Turkey has been so close to the Chinese and Russian bloc for the first time since the 1950s when it joined the western bloc. One of the most important reasons for this situation is the role of the United States in the bloody coup attempt on July 15, 2016, and the fact that Fethullah Gulen, the leader of the organization that carried out the coup, has not yet been extradited to Turkey.

Economic and political reasons for the rapid depreciation of Turkish Lira in recent years have been intertwined. Turkey's tense relationship with the US and rating agencies has played an important role in reducing the country's grade several times.

Aside from political disagreements, the Turkish economy administration has played an essential role in the dramatic decline in the value of the Turkish Lira.

The most important debate about the Turkish economy in the recent period was whether the Central Bank of Turkey sufficiently raised interest rates. As interest rates rose in the world, the Turkish economy has shown resilience to credit providers about their desired interest. Market players argued that the low short-term interest rates have caused the economy to overheat and this would cause high inflation. The opinion led by Recep Tayyip Erdogan was that inflation was the cause of interest, and therefore Turkey definitely should not increase interest rates. This view, which does not conform to generally accepted economic assumptions, was of course not approved by market players. Market players continued to argue that the Turkish economy, which grew by 7.4% in 2017, was overheated and this growth with high deficits and indebtedness rates was not sustainable.

Recep Tayyip Erdogan's son-in-law, Berat Albayrak's assignment to Finance Ministry was also effective in the process. It was a strange coincidence that the country's most talented individual about the economy was the president's son-in-law. This also showed that it was not probable for Central Bank to increase interest rates. Therefore, there was an attractive possibility of speculation concerning traders. Since interest rate increase was almost impossible, the Turkish Lira could be sold, and thus severe profits could be obtained. Market players successfully assessed this opportunity on their behalf, and the dollar price rose up to TL 7.

U.S. President Donald Trump and Turkish president Recep Tayyip Erdogan's hand wrestle was also effective in the Turkish Lira pricing. The two presidents, with a similar personality, chose to push their chances aggressively of the bargain. The subject of the bargain was Priest Brunson, who was detained in Turkey for his alleged role in the coup attempt on July 15, 2016. Donald Trump called for the release of Priest Brunson, who was held in house arrest in Turkey for concerns for sending messages to evangelists in the country. This call, which includes threats that any sovereign country will not accept, was not accepted by Turkey.

There is also an opinion that the dramatic price movements experienced in the Turkish Lira are the leading shock of a global crisis. There are concerns that other developing countries will be affected by a domino effect if the volatility continues.

Will the depreciation of Turkish Lira continue in the coming period? According to the Reuters poll, the year-end inflation expectation is 14%, the indicator bond interest rate of %24,5 in the Turkish lira has increased the appeal. Turkish assets have reached attractive price levels due to the loss of value in Turkish Lira. In a scenario where damage caused by the increase in exchange and interest rates will be limited, investors of Turkey can make serious profits.

On the other hand, in conjecture in the world where interest rates are rising, there is also a question of "what has changed?" to break the trend of the last five years of value decline. Turkey is having trouble writing a new story to attract investors. Of course, this trend will break at some point, and the Turkish Lira will enter a period of appreciation as it did between 2002 and 2011, but the signs of this return are not yet visible.

Thanks for reading.

Sources:
https://www.bloomberg.com
https://unsplash.com/photos/nXt5HtLmlgE

Türk Lirasına Ne Oluyor?

Türkiye'de yaz sıcak geçiyor. Haziran ayı seçim atmosferinde geçti. Recep Tayyip Erdoğan 24 Haziran'da başkan seçildi ve böylece Ak Parti iktidarı devam etti. Siyasi belirsizlik artık ortadan kalktığında döviz kurlarının istikrar kazanacağı vaat edilmişti. Seçimden sonra kurlarda 1 haftalık bir rahatlama olsa da değer kaybı kesintisiz bir biçimde devam etti. Özellikle Temmuz ayının son haftası ve Ağustos ayında Türk lirasının değerinde yaşanan dalgalanma Bitcoin'i bile geride bıraktı. Aşağıdaki grafik Türk Lirasının dolar karşısında yılbaşından bu yana olan performansını gösteriyor.

Nisan ayında alınan erken seçim kararının ardından Mayıs ayında Türk Lirasında hızlı bir değer kaybı yaşandığı, Temmuz'un ayının son haftasından itibaren Türk lirasının dolar karşısındaki değer kaybının hızlandığı görülüyor. Yılbaşından bu yana Türk Lirası %40 değer kaybetmiş durumda.

Türk Lirası'na neler oluyor? Neden değer kaybediyor?

Türk Lirasının değer kaybı yeni bir olgu değil aslında. Aşağıdaki grafikte de görüldüğü üzere Türk Lirası son 5 yıldır dolar karşısında sürekli olarak değer kaybediyor. 2018 yılında sadece bu değer kaybının hızladığını görüyoruz.

Son 5 yılda Türk Lirası dolar karşısında hep enflasyon oranının üzerinde bir değer kaybı yaşadı. Bu durum ülkeden sermaye çıkışı olduğuna işaret ediyor. 2013 yılında ABD Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke tarafından parasal genişlemeye son verildiğinin ilan edilmesini izleyen dönemde Türkiye eski cazibesinin kaybetmiş durumdaydı. Dünya genelinde yükselen faizler Türkiye gibi cari açık veren gelişmekte olan ülkelere yaramadı.

Son 5 yıl Türkiye'nin aynı zamanda başta ABD olmak üzere batı ülkeleri ile ilişkilerinin bozulduğu bir dönem oldu. Türkiye batı blokuna dahil olduğu 1950'lü yıllardan bu yana ilk defa Çin ve Rusya bloğuna bu denli yakın durumda. Bu duruma yol açan en önemli sebeplerden biri 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleştirilen kanlı darbe girişiminde ABD'nin rolü ve darbeyi gerçekleştiren örgütün elebaşı Fethullah Gülen'in halen Türkiye'ye iade edilmemiş olması.

Türk Lirasında son dönemde yaşanan hızlı değer kaybının oluşmasında ekonomik ve siyasi sebepler iç içe geçmiş durumda. Türkiye'nin ABD ve derecelendirme kuruluşları ile gergin olan ilişkisi, bir zamanlar yatırım yapılabilir ülke konumundaki notunun birkaç kademe inmesinde önemli rol oynadı.

Siyasi anlaşmazlıklar bir yana, Türk Lirası'nın değerinde yaşanan dramatik düşüşte Türk ekonomi yönetiminin faizleri artırmamak konusundaki inadı önemli rol oynadı.

Türk ekonomisi hakkında son dönemin en önemli tartışma konusu Türk Merkez Bankası'nın faizleri yeteri kadar artırıp artırmadığı idi. Dünyada faizler artarken Türk ekonomi yönetimi kreditörlere arzu ettikleri faizi vermek konusunda direnç gösterdi. Kreditörler kısa vadeli faizlerin düşük tutulmasının ekonomide aşırı ısınmaya ve yüksek enflasyona sebep olduğunu ifade ettiler. Recep Tayyip Erdoğan'ın liderlik ettiği görüş ise enflasyonun sebebinin faiz olduğu, bu nedenle kesinlikle faiz artırımı yapılmaması gerektiğini savunuyordu. Genel kabul görmüş ekonomik varsayımlara uygun olmayan bu görüş piyasa oyuncuları tarafından elbette kabul görmedi. Piyasa oyuncuları 2017 yılında %7,4 oranında büyüyen Türkiye ekonomisinin aşırı ısınmış olduğunu, yüksek cari açık ve borçluluk oranlarıyla gerçekleştirilen bu büyümenin sürdürülebilir olmadığını savunmaya devam ettiler.

Temmuz ayının son haftasından itibaren hızlanan satışlarda hazine ve maliyenin başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın damadı olan Berat Albayrak'ın sorumluluğuna verilmesi de etkili oldu. Ekonomik konularda ülkenin en yetenekli kişisinin başkanın damadı olması tuhaf bir tesadüftü. Bu durum aynı zamanda merkez bankasının faiz artırma olasılığının iyice azaldığını gösteriyordu. Dolayısıyla traderlar açısından cazip bir spekülasyon imkanı doğmuştu. Faiz artırımı neredeyse imkansız olduğuna göre Türk Lirası açığa satılabilir ve böylece ciddi karlar elde edilebilirdi. Piyasa oyuncuları bu olanağı kendi adlarına başarıyla değerlendirdiler ve dolar fiyatı 7 TL'te kadar yükseldi.

Türk Lirası'nda son dönemde yaşanan değer kaybında ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın giriştikleri bilek güreşi de etkili oldu. Benzer kişilik yapısına sahip olan iki başkan pazarlıkta şanslarını sonuna kadar zorlamayı tercih ettiler. Pazarlığın konusu 15 Temmuz 2016 darbe girişimindeki oynadığı düşünülen rol nedeniyle Türkiye'de tutuklu bulunan Rahip Brunson'du. Donald Trump, biraz da evangelistlere mesaj verme kaygısıyla Türkiye'ye ev hapsinde tutulan Rahip Brunson'un serbest bırakılması için yüksek perdeden çağrı yaptı. Egemen herhangi bir ülkenin kabul etmeyeceği tehditleri de kapsayan bu çağrı Türkiye tarafından elbette kabul edilmedi.

Türk Lirasında yaşanan dramatik fiyat hareketlerinin dünya genelinde yaşanacak bir krizin öncü sarsıntısı olduğunu savunan bir görüş de var. Türkiye'nin önderliğinde gelişmekte olan ülkelerde yaşanacak bir krizle dünya genelinde şişmiş olan varlık fiyatlarının yeniden "normal" seviyelere ineceği yönünde senaryolar yazılıyor.

Türk Lirası'nda yaşanan değer kaybı önümüzdeki dönemde devam edecek mi? Bu sorunun yanıtını vermek oldukça güç görünüyor. Reuters anketine göre yıl sonu enflasyon beklentisinin %14 olduğu dikkate alındığında %24,5 seviyesinde bulunan gösterge tahvil faizi Türk Lirası'nın cazibesini artırmış durumda. Türk varlıkları oldukça cazip fiyat seviyelerine gelmiş durumda. Kur ve faizlerindeki yükselişin ekonomide yaratacağı tahribatın sınırlı olacağı bir senaryoda Türkiye'ye yatırım yapanlar ciddi kârlar elde edebilir.

Diğer taraftan dünyada faizlerin yükselmekte olduğu bir konjonktürde, son 5 yıldır süren bir değer düşüşü trendinin kırılmasını gerektiren hangi değişikliğin olduğu sorusu da ortada duruyor. Türkiye henüz yatırımcıları cezbedecek yeni bir hikaye yazmakta zorlanıyor. Bu trend elbette bir noktada kırılacak ve Türk Lirası 2002-2011 yılları arasında olduğu gibi değer kazandığı bir periyota girecektir, ancak henüz bu dönüşün işaretleri görünmüyor.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.