Chit Thu E shu

​ေလာ​ေလာဆယ္​ gpမွာ postတင္​ျခင္​းကိုရပ္​နားထားပါအံုးမည္​ တင္​​ေပးမည္​ဟု​ေျပာထား​ေသာ၅၅၀နိပတ္​​ေတာ္​(အမွတ္​စဥ္​၂၇၀ထိ​ေရးၿပီးထားၿပီ)မ်ားကိုလဲတင္​မ​ေပးႏိုင္​​ေတာ့သလိုgroupမွpostမ်ားကိုshareခြင္​့ပိတ္​တဲ့အ​ေနႏွင္​့close groupထားရပါအံုးမည္​😔😔😔group ကိုဖ်က္​ရမလားဘယ္​လိုလုပ္​ရမလဲညစ္​​ေနရတဲ့အခ်ိန္​(မဖ်က္​ပါဘူး)ဒါ​ေတြကိုShareလာၾက​ေသးတယ္​​ေနာ္​ ​ေတာ္​​ေတာ္​အသိတရားမ႐ွိတဲ့လူ​ေတြပဲ😡😡😡မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး အတြင္းရွိ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အလြန္ေက်ာ္ေစာေသာ အင္းဝျမိဳ႕ျဖစ္သည္။
ၿမိဳ႕သက္တမ္းမွာ ၁၉၁ ႏွစ္တိုင္ၾကာျမင့္သည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတစ္ေလၽွာက္တြင္ မင္းဆက္ေပါင္း ၃ ဆက္
၄ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ နန္းစိုက္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။
ထိုမင္းဆက္မ်ားမွာ အင္းဝမင္းဆက္(၁၃၆၄-၁၅၂၇/၁၅၅၅)
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ (၁၆၀၀-၁၇၅၂) ႏွင့္
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ (ႏွစ္ႀကိမ္) အင္းဝၿမိဳ႕သည္ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ငယ္ျမစ္ (ဒုဌဝတီျမစ္)တို႔ ဆုံရာအရပ္တြင္ တည္ရွိသည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ (၁၁)မိုင္ခန္႔ ေဝးသည္။

အင္းဝၿမိဳ႕တည္ရွိေသာ ေနရာသည္ မိုးကာလ ေရတက္ခ်ိန္တြင္ ေရမ်ားဖုံးလႊမ္းတတ္ေလ့ရွိကာ ေရျပန္က်ခ်ိန္တြင္ မညီညာသည့္ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ေၾကာင့္ ျမစ္က်ိဳးအင္းမ်ားျဖစ္က်န္ေနတတ္သည္ ဟုဆိုသည္။ မူလအစက အင္းဝေနရာတြင္ ၿမိဳ႕တည္ရန္ ပင္းယတစ္စီးရွင္သီဟသူ သည္ သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္တည္ေသာ္လည္း ျမစ္ေရတက္ခ်ိန္တြင္ ေရပတ္လည္ဝိုင္းကာ ၿမိဳ႕ကိုေရတိုက္စားသျဖင့္ ၿမိဳ႕ပ်က္ေလသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ သတိုးမင္းဖ်ား(၁၃၆၄-၁၃၆၇) အင္းဝၿမိဳ႕တည္စဥ္ ထိုအင္းမ်ားရွိသည့္ေနရာကို ေျမဖို႔ျခင္းမ်ားကို ဦးစြာျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
အင္းမ်ားရွိရာအရပ္ျဖစ္သည္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျမစ္ႏွစ္ေၾကာင္းဆုံရာ ျမစ္ဝတြင္ရွိသည္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း အင္းဝ ၿမိဳ႕ဟုေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။

၁၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၁၃၆၅ က သမုတ္ခဲ့သည့္ နာမည္မွာ ရတနာပူရ ျဖစ္သည္။ ပင္းယသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕နန္းတည္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ၿမိဳ႕တည္စဥ္ကအင္း၉အင္းကို ယၾတာေခ်သည့္ အေနျဖင့္ ေျမဖို႔ေစေသာေၾကာင့္ အင္းနဝဟူ၍လည္းေခၚၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္း ေညာင္ရမ္းေခတ္အေရာက္ အဝ ၊ ေ႐ႊဝ အစရွိသျဖင့္ ေခၚေဝၚၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာမ်ားတြင္မူ (အခြဆုံ) ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္းမ်ိဳးျဖင့္လည္း ေခၚသည္ကိုေတြ႕ရတတ္သည္။ “‘တုတ္ခြန္သြင္း-အင္းဝၿမိဳ႕တည္”‘ ဆိုေသာ ရာဇဝင္အမွတ္အသားအရ သကၠရာဇ္ (၇၂၆)ခုႏွစ္တြင္ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယႏွင့္ စစ္ကိုင္းတို႔ကို ဖ်က္သိမ္း၍ အဝ (အင္းဝ) ေနျပည္ေတာ္ကို တည္ေထာင္သည္။ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္သူမွာ အင္းဝမင္းဆက္ကို စတင္တည္ေ ထာင္သူ တေကာင္းမင္းဆက္ သတိုးမင္းဖ်ား ျဖစ္သည္။ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယၿမိဳ႕ႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားကို ေအာင္ႏိုင္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ပင္းယၿမိဳ႕တြင္ ေခတၱစံေနေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၂၆-ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း(၆)ရက္၊ အဂၤါေန႔ (ေအဒီ-၁၃၆၄)တြင္ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

ၿမိဳ႕တည္သကၠရာဇ္ကို {ထုတ္ခြန္သ အင္းဝတည္} ဟူ၍ အမွတ္သညာ ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တင္စားကာ ရတနာပူရ အင္းဝေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ ဟူ၍ ေခၚေဝၚသမုတ္သည္။ ဧရာဝတီ၊ ဒုဌဝတီ၊ စမုံ၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ ပန္းေလာင္ ျမစ္ငါးခုဆုံရာအရပ္တြင္ အင္းေလးခုကိုဖို႔ၿပီး ၁၃၆၅တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ရတနာပူရ ဟု၎၊ နန္းေတာ္အား ေ႐ႊဘုံသာ ဟု၎ သမုတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွအစျပဳသည့္ အင္းဝမင္းဆက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးတြင္ အင္းဝမွာ ျမန္မာ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ေအာက္ျပည္အရပ္ ရာမညမွ မဂဒူး မင္းဆက္ႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ မင္းဆက္မ်ားမွာ ရွမ္းမင္းမ်ား (သို႔) ရွမ္းေသြးႏြယ္ေသာမင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အင္းဝေခတ္ကို ပထမံရွမ္းေခတ္ဟု ေခၚၾကသည္။

အင္းဝမင္းဆက္မွ ဒုတိယမင္းဆက္ျဖစ္သူ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲမွသည္ စတုတၳေျမာက္ မင္းဆက္ျဖစ္သူ ဘုရင္မင္းေခါင္ လက္ထက္မ်ားအထိ ဟံသာဝတီ မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္ ႏွင့္ အင္းဝ-ဟံသာဝတီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးမင္းျဖစ္သည့္ ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္ အင္းဝ၏ အင္အားဩဇာ ယုတ္ေလ်ာ့ က်ဆင္းခ်ိန္တြင္ အင္အားႀကီးမားလာသည့္ မိုးၫွင္းစလုံ ႏွင့္ ၎၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္းဝကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီး ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္လည္း က်ဆုံးေလသည္။

ထို႔ေနာက္ သိုဟန္ဘြားမင္းျပဳရာ ရက္စက္လြန္းလွသျဖင့္ ျမန္မာအမတ္ မင္းႀကီးရန္ေနာင္က ဦးေဆာင္လုပ္ႀကံလိုက္သည္။ မင္းႀကီး ရန္ေနာင္အား မႈးမတ္တို႔က နန္းအပ္ေသာ္လည္း အျခား ရွမ္းေစာ္ဘြား တစ္ဦးျဖစ္သည့္ အုန္းေဘာင္ခုံမႈိင္းအား နန္းအပ္ရန္ မွာၾကားခဲ့ၿပီး ရဟန္းျပဳကာ ေတာထြက္သြားခဲ့သည္။
ဘုရင့္ေနာင္ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းတက္ၿပီးေနာက္တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ ညီေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္အား သတိုးမင္းေစာဘြဲ႕ျဖင့္ အင္းဝဘုရင္ခံအျဖစ္ နန္းအပ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ဘုရင့္ေနာင္၏ူားေတာ္ နႏၵဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿပိဳကြဲမႈ အစမွာလည္း အင္းဝ မွပင္ ျဖစ္ရသည္။ နႏၵဘုရင္ ႏွင့္ သတိုးမင္းေစာတို႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ား အခ်င္းခ်င္း မသင့္ျမတ္ရာမွ ဟံသာဝတီႏွင့္ အင္းဝတို႔ စစ္ျပဳရာ အင္းဝဘုရင္ သတိုးမင္းေစာ က်ဆုံးၿပီးေနာက္ နႏၵဘုရင္က မင္းလက္ယာ၊ ၎လြန္လၽွင္ သားေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္စြာ တို႔ကို နန္းအပ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္းဝမွ မင္းရဲေက်ာ္စြာလည္း ဟံသာဝတီသို႔ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခံရကာ အင္းဝမွာ မင္းလစ္လပ္ေနခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးသဖြယ္ ႏွစ္အတန္ၾကာေနခဲ့ရသည္။ မဂၤလာ​ေစတီ

---

ပုဂံ​မွာ​ေနာက္​ဆံုးတည္​ခဲ့တဲ့ဘုရား​ေတြထဲကတဆူျဖစ္​ပါတယ္​။
ပုဂံမပ်က္​သုဥ္​းမီ ပုဂံ​ေခတ္​ရဲ႕
​ေနာက္​ဆံုး​​ဗိသုကာနဲ႔အႏုပညာလက္​ရာ​ေတြကို ဒီဘုရားမွာ​​ေလ့လာနိုင္​ပါတယ္​။
မဂၤလာ​ေစတီကို ​ေအဒီ၁၂၇၇ ခုနွစ္​မွာ
ျမန္​မာ့သမိုင္​းမွာ
တရုပ္​​ေျပးမင္​းလို႔ ထင္​ရွားတဲ့ နရသီဟပ​ေတ့မင္​း
က တည္​ခဲ့ၿပီး၁၂၈၃ ခုနွစ္​မွာၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္​။​
ေ႐ႊစည္းခံုကို နမူနာယူၿပီးတည္​ထားတယ္​လို႔ အဆိုရိွပါတယ္​။
ဘုရားတည္​​ေနစဥ္​မွာပဲ မြန္​ဂိုစစ္​မက္​ ​ေဘးဒဏ္ဟာ​ပုဂံအ​ေပၚစတင္​က်​ေရာက္​လာၿပီျဖစ္​ပါတယ္​။
ဒီဘုရားဟာ ပုဂံကတျခား​ေစတီပုထိုး​ေတြလို
တိုင္​းျပည္​​ေအးခ်မ္​းသာယာ​ေနစဥ္​မွာ တည္​ခဲ့ရတာ
မဟုတ္​ပဲ တိုင္​းျပည္​ပ်က္​ခါနီး ဗရုတ္​ဗရက္​ကာလ​ပုဂံရဲ႕​ေနာက္​ဆံုး​ေန႔​ေတြမွာ တည္​ခဲ့ရတာျဖစ္​ပါတယ္​။
တိုင္​းျပည္​အ​ေပၚက်​ေရာက္​​ေနတဲ့ၾကမၼာဆိုး​ေတြက​ေန ကင္​းလြတ္​​ဖို႔ အတိတ္​​ေကာင္​း နမိတ္​​ေကာင္​း
ယူတဲ့အ​ေနနဲ႔ "မဂၤလာ"ဆိုတဲ့ အမည္​​ေပးခဲ့သလား စဥ္းစားစရာပါ။
ႀကီးက်ယ္​ခဲ့တဲ့ ပုဂံသား​ေတြရဲ႕
​ေနာင္​လာ​ေနာက္​သား​ေတြအတြက္​ အ​ေမြအျဖစ္​ထားခဲ့တဲ့ ေနာက္​ဆံုးႏုတ္​ဆက္​လက္​ရာ​ေတြကို
ဒီဘုရားမွာ လြမ္​း​ေမာတမ္​းတဖြယ္​
ျမင္​​ေတြ႕ရမွာပါ။

​ေစတီမွာပစၥယံသံုးဆင္​့ရိွၿပီး ဇာတက ဝတၴ ုထဲက ပံု​ေတြကိုထြင္​းထားတဲ့ လက္​ရာ​ေျမာက္​ စဥ္​့အုတ္​ခ်ပ္​​ေတြ ပတ္​ပတ္​လည္​ျခယ္​မူန္​းထားပါတယ္​။
ဘုရားပရဝုဏ္​ အတြင္​းမွာ ယခင္​ကဘုန္​းႀကီး​ေက်ာင္္​း​ေဆာင္​မ်ား အစီအရီ ရိွခဲ့တယ္​လို႔ဆိုပါတယ္​။
အခုအခါမွာ​ေတာ့အုတ္​ပိတကတ္​တိုက္​ တလံုးကို​ေတာ့အ​ေကာင္​းပကတိ​ေတြ႕နိုင္​ပါ​ေသးတယ္​။

ကူဘလိုင္​ခန္​ထံသြား​ေရာက္​အ​ေရးဆိုခဲ့တဲ့
ရွင္​ဒိသာပါ​ေမာက္​​ရဲ႕​ေက်ာက္​စာကို ဒီ​ေစတီ အေနာက္​ဖက္​ဂူတခုအတြင္​းက​ေန​ေတြ႕ရိွခဲ့တာ
ျဖစ္​ၿပီး အခုအခါပုဂံျပတိုက္​မွာ ​ေလ့လာနိုင္​ပါတယ္​။
က်ေနာ့္ပရိတ္သပ္မ်ားကိုေျပာမယ္ေနာ္ က်ေနာ့္မိသားစုကအရမ္းခ်မ္းသာပါတယ္ လယ္ေအကႏွစ္ရာေက်ာ္ပိုင္ပါတယ္္ ဒီတစ္သပ္ ထိုင္းစားလို႔မကံုပါဘူး အသိုင္းဝိုင္းလည္းမနိန္႔က်ပါဘူး ပညာတပ္မ်ိုး႐ိူးေတြပါ ဒါေဂ်ာင့္

က်ေနာ့္ကိုိဆဲၾကသူေတြ အားရေအာင္ဆဲၾကပါ
က်ေနာ္အားလံုးကို 66ဂႀကီး နဲ႔ တယားဆြဲစိုေတာ့ဖို႔
က်ေနာ့္ေ႐ွ႕ေနေတြ က်ေနာ့္ မန္နင္ဂ်ာေတြကုိ စီစင္ခိုင္းထားပါၿပီ အားလံုးကိုေထာင္ခ်မွာပါ

ၿပီးေတာ့ ပညာတပ္မ်ိုး႐ိုးကေန
က်ေနာ္အခု အႏုပညာမ်ိဴး႐ိုးျဖစ္သြားေအာင္
ကိုယ္လမ္းကိုေဖာက္ေတာ့မွာပါ က်ေနာ္ ေနာက္လအနည္းငယ္ၾကာရင္ ထိုင္း စကၤာပူ မေလး႐ွားမွာ
သသြားေရာက္ေဖ်ာ္ေျဖးဖို႔စီစဥ္ထားပါတယ္
သူတို႔မဖိတ္လည္း က်ေနာ့္ဇရိတ္နဲ႔က်ေနာ္သြားမွာပါ
အဲ့ဒါၿပီး ေအာ္စတီးလ်ား ကိုဆက္သြားမွာ ၿပီးရင္
ျမန္မားလူးမ်္ုးေတြ အမ်ားႀကီးေနတဲ့ ဂ် ပုန္ႏိုင္ငံနဲ႔
ကိုယီးရားႏိုင္ငံေတြကုိပါ သြားေရာက္ေဖ်ာ္ေျဖမွာပါ

က်ေနာ္အခုလည္း႐ိႈးပြဲစိုဖို႔႐ွိပါတယ္
က်ေနာ့္ရြာမွာ ပရိတ္သပ္မည္သူမဆို တစ္ေယာက္ငါးေထာင္နဲ႔ ႐ိႈးပြဲလာၾကည့္လို႔ရပါတယ္ ႐ိႈးပြဲလာၾကည့္သူမွန္သမွ် တစ္ေယာင္ငါးေထာင္ေပးမွာပါ က်ေန့္ာမိဘေတြ
စီစင္တာပါ ထမငး္ပါေကြၽးမွာျဖစ္လိ့ု လာေစခ်ိန္ပါတယ္

က်ေန္ာ ဘန္တစ္ခုလညး္ေထာင္ေတ့ာမွာပါ
ကုိယ္ပိင္ု ဘန္နဲ႔စိုမွာ အသံက ကြမ္ပ်ဴ တာနဲ႔ ျပင္သြားမွာပါ ခ်စ္ပရိတ္သတ္ႀကီးေက်းဇူးပါ အားလံုးရဲ႕ေက်းဇူးေဂ်ာင့္
က်ေနာ့္ခုလိုေအာင္မ်င္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ရတာပါ မေမ့ပါ
မဂၤလာ​ေစတီဟာ ပုဂံရဲ႕အ​ေနာက္​​ဖက္​ယြန္​းယြန္​း
ဧရာဝတီျမစ္ေဘးမွာတည္ရိွၿပီး အေပၚဆံုးပစၥယံ
အထိတက္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ရွားရွားပါးပါးေစတီေတြထဲက တဆူ ျဖစ္​တဲ့အတြက္​
ပုဂံတၿမိဳ႕လံုးက ဘုရား​ေတြကို မြန္​းလြဲပိုင္​းမွာ ျမင္​ကြင္​းက်ယ္​(Panorama view) ဓာတ္​ပံုရိုက္​လို႔​ေကာင္​းတဲ့​ ေနရာတခုျဖစ္​ပါတယ္​။
Tun Aung Kyaw(T.A.K