Kriptoparalar için referans niteliğindeki web siteleri 1: COINMARKETCAP
Başlangıç için söylemem gereken en önemli şey, kriptopara borsalarında alım-satım yaparken ne aldığınızı ve ne sattığınızı bilmenizin çok önemli olduğu. Neden mi? Diyelim ki İMKB'de bir hisse almaya karar verdiniz, adını dün duyduğunuz ve insanların yükselecek dediği veya son bir ay içerisinde on kat değer kazanmış bir hisseden hiçbir araştırma yapmaksızın, hissesini aldığınız şirketin ne işle uğraştığını, geçmişteki performansını değerlendirmeksizin ve hakkındaki haberleri okumaksızın o hisseden alır mısınız? Hayır arkadaşlar hepimiz bir ayakkabı, bir çanta dahi alırken kılı kırk yaran insanlarız o yüzden öncelikle oturup araştırın alacağınız coin ya da tokenı. Küçük bir not her kripto para coin değildir bazıları tokendir. Coin kendi blockchaini olan kriptoparalara özgü bir sıfat iken token ise kendine özel bir blockchaini kullanmayan ve başka bir blockchain üzerinde işlemlerini gerçekleştirdiğiniz kriptoparalardır. Bu ve benzeri temel ve önemli bilgilere yazılarımda yer vereceğim. Şimdi bakalım, bir coin ismi duydunuz, birisi grafik çizmiş twitterda demiş %300 yapacak, önce şu siteye giriyorsunuz arkadaşlar:
COINMARKETCAP
coinmarketcap.com adresinden ulaşabileceğiniz bu site size araştırdığınız kriptopara hakkında oldukça geniş bilgi sunar. Adım adım gidecek olursak öncelikle anasayfada şöyle bir görüntü var.
Bu görüntüde gördüğünüz şeyleri açıklayayım.
- Sol üst köşede gördüğünüz Cryptocurrencies: 1453 şu anda bu sitede listelenen ve bilgilerine ulaşabileceğiniz kriptopara adedi. Hemen yanındaki Markets: 7653 ise alım-satım yapabileceğiniz market sayısı. Bir coin için birden çok market olabiliyor örneğin XLM/BTC marketi de var XLM/ETH marketi de var, ister BTC'nizle ister ETH(ethereum)'nizle XLM satın alabilirsiniz anlamına geliyor.
- Yine yukarıda ve ortada MarketCap: $584.340.679.032 yazıyor, bu da mevcut tüm kriptoparaların (bu sitede listelenenlerin) değerlerinin toplamı. Sonra 24H Vol: $39.485.739.108 yazıyor, bu da son 24 saat içinde tüm kriptopara borsalarında yapılan alım ve satım işlemlerinin toplamı, son 24 saatte bu kadar para el değiştirmiş demek. BTC Dominance: %34.0 dediği kısım ise BTC'nin marketcap'inin tüm kriptoparaların MarketCap'i toplamına oranı. Peki marketcap nedir? Kısaca açıklayacak olursak marketcap, market capitalization, market hacmi yani bir kriptoparanın toplam değeri. Nasıl hesaplanıyor peki? Kriptoparanın anlık fiyatı X Kriptoparanın dolaşımdaki adedi. Bu bilgi bize ne ifade ediyor? BTC dominance, BTC hakimiyeti diyor ki bize kriptopara piyasalarındaki dolaşan paranın %34.0'ü benim bu yazıyı yazdığım an itibariyle BTC olarak tutuluyor. Eğer bu oran düşüyorsa insanlar ALTcoin (alternatecoin) alıyor demektir. Yok eğer bu oran yükseliyorsa insanlar ya altcoinlerini BTC karşılığında satıyor ya da insanlar nakit (fiat) paralarıyla BTC satın alıyor demektir. Bunu da toplam kriptopara market hacminin yükselişi ya da düşüşü halinde farklı değerlendirebilirsiniz.
Toplam market hacmi artıyor ve BTC hakimiyet oranı artıyorsa insanlar nakit parayla BTC alıyor ve bunu BTC olarak tutuyor demektir. Hacim düşüyor ve BTC hakimiyet oranı artıyorsa insanlar hem BTC'lerini nakit para karşılığı satıyor ve aynı zamanda altcoinlerini BTC karşılığı satıyor demek olabilir. Çeşitli senaryoları yalnızca bu iki veri aracılığıyla yorumlayabilirsiniz ve piyasanın gidişatı hakkında size genel bir fikir verebilir. Bu kavrama ilerideki yazılarımda değineceğim tekrar. - Listedeki sıralamadan gözünüze coin/token kestirebilirsiniz. Sırasıyla coinin adı, market hacmi, fiyatı, 24 saatlik hacmi, dolaşımdaki adedi, 24 saatlik fiyatındaki değişimi ve son 7 günlük fiyat hareketlerini gösteren ufak bir grafik mevcut. Eğer adedin yanında * yıldız işareti varsa o coin/token mining yapılamayan, madenciliği yapılamayan bir coin/token demektir. Circulating supply (dolaşımdaki adet) ifadesinin üzerine tıklarsanız küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe sıralayabilirsiniz. Madenciliği yapılabilir olması veya adedinin fazla/az olması hangi anlamlara gelir nasıl yorumlanır, sonraki yazılarımda değineceğim bu yazının hacmini daha fazla büyütmemek adına. Bu arada oradaki MAVİ renkli USD yazısından coinlerin BTC fiyatını görebilmek için seçim yapabilirsiniz.
- Marketcap nasıl değerlendirilir? En basit haliyle 100milyon dolar market hacmine sahip bir coin/token fiyatının örneğin %20 artması için o coin/token marketine 20 milyon dolar daha para girmeli. Bu ne kadar mümkün? Hangi şartlar altında mümkün gibi değerlendirmeler yapabilmenize olanak sağlayan bir veri.
- Bir coin seçelim. LTC'ye tıkladım ben mesela. Adı, kısaltması, 24 saatlik fiyat değişimi hem BTC hem dolar cinsinden var. Solda Litecoin'in kendi sitesinin linki "website" var, duyurular-bitcointalk üzerindeki duyurular, explorer linki (blockchain işlemlerinin görülebildiği site, bunu da daha detaylı açılayacağım gelecekte), chat linkinde telegram ya da benzeri sohbet grubu varsa linki, kaynak kodu herkese açıksa "source code" linkinde genelde github üzerinde kaynak kodu, altında toplam market hacmi olarak tüm kriptoparalar içerisindeki sırası rank olarak geçiyor ve etiket gibi görünen şeyin yanında madenciliği var mı yani mineable ya da madenciliği yoksa not-mineable yazar, coin mi token mi onu yazar.
- Sağda fiyat ve 24 saatlik fiyat değişim oranının altında sırasıyla market hacmi, 24 saatlik hacim, dolaşımdaki adet ve varsa maksimum adet yazar. Maksimum adedi olan coin/tokenlar o sayıya erişildikten sonra mining ile daha fazla adedinin elde edilmesi mümkün olmayan coin/tokenlardır.
- Sayfayı aşağıya kaydırdığımızda chart kısmı var bu kısımda solda market hacmi değerleri dolar cinsinden (15B 15 billion yani 15 milyar dolar demek, 15m olsaydı 15 milyon, 15k olsaydı 15 bin olacaktı), sağda dolar ve BTC türünden fiyatları var. Çizgi üzerinde tarihe imlecinizi götürüp o alttaki hizada denk gelen gündeki market hacmi, BTC ya da dolar cinsinden görebilirsiniz. Son 1 aylık, 1 yıllık, 1 günlük ya da tüm zamanlar grafiklerini görebilirsiniz.
- Charts'ın yanında Markets var buradan da kripto paranın işlem gördüğü borsaları ve bu borsalardaki fiyatlarını ve son 24 saatlik hacimlerini görebilirsiniz. Social kısmında projenin twitter hesapları vs. olur. Tools kısmında websitenize bu kriptoparanın verilerini göstermek üzere ekleyebileceğiniz widget kodu olur. Historical data kısmında ise geçmiş tarihlerdeki günlük açılış, en yüksek, en düşük, kapanış fiyatları ve o günkü 24 saatlik hacim ile o gün itibariyle topalm market hacmini görebilirsiniz.
Şimdilik bu sitenin kullanımıyla alakalı açıklamalarım bu kadar. Şunu da söyleyeyim araştırma yaparken anasayfadaki kriterlere göre adedi az olan ya da fiyatı düşük olan coin/tokenları bulmak için ilgili kategorinin üzerine tıklayın en yüksekten en düşüğe, tekrar tıkladığınızda en düşükten en yükseğe sıralayacaktır. Bunu "Wiev All" yani tümünü görüntüle dedikten sonra yaparsanız hacmi ya da projesi zayıf coinler de önünüze gelir, eğer tecrübesizseniz ve çok araştırma yapmayan biriyseniz bunu önermem.
Velhasıl, eklememi istediğiniz hususlar olursa mesaj atabilir ya da twitterdan bana dm atabilirsiniz. Bir sonraki yazımı temel kavramlar ile ilgili yapmayı düşünüyorum. Zaman ayırdığınız için teşekkürler, umuyorum faydası dokunmuştur.